Tez çalışmasında, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Mardin ve Diyarbakır şehirlerinin sahip oldukları somut olmayan kültürel miras değerlerine tur program içeriklerinde ne kadar yer verildiği ve hangi değerlerin program içeriğinde yer aldığını tespit etmek ayrıca da Mardin ve Diyarbakır şehirlerine düzenlenen turlarda görev alan rehberlerin, tur esnasında şehirlerin somut olmayan kültürel miras değerlerinden sıklıkla hangilerinden yararlandığını ölçmek ve bu değerlerin turizmde önemini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Çalışmanın kapsamını Mardin ve Diyarbakır’a seyahat düzenleyen tur acenteleri ve bu şehirlerde rehberlik mesleğini icra eden bireyler oluşturmaktadır. Çalışmada bilimsel araştırma yöntemlerinden nitel yöntem kullanılmıştır. 20 seyahat acentesinin Mardin ve Diyarbakır tur içerikleri analiz edilmiştir. Ve kartopu örnekleme yöntemi ile soru formu aracılığıyla 6 rehber ile görüşme sağlanmıştır. İçerik analizi ve soru formu aracılığı ile elde edilen veriler doğrultusunda; tur program içeriklerinde Mardin şehrinin somut olmayan kültürel miras unsurlarına Diyarbakır şehrine oranla daha fazla yer verildiği, ancak yer verilen somut olmayan kültürel miras unsurlarının birbirlerinden bir farkı olmadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca ticari amaç doğrultusunda somut olmayan kültürel miras değerlerine tur program içeriklerinde yer verildiği, özellikle yöreye ait geleneksel el sanatlarının serbest zaman aktivitesi ve hediyelik eşya kapsamında tur program içeriklerinde yer aldığı sonucuna varılmıştır. Rehberlerden elde edilen veriler doğrultusunda ise; Mardin ve Diyarbakır şehrinde genel anlamıyla yöresel anlatı ve hikayelerden yararlanıldığı bunun yanı sıra yöresel müzik ve dans değerlerine daha fazla yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır.
In the thesis study, it is aimed to determine how often the intangible cultural heritage values of Mardin and Diyarbakır cities in the Southeastern Anatolia Region are included in the tour program contents, to determine which values are included in the program content, to measure which intangible cultural heritage values of the cities are frequently used by the guides working in the tours organized to Mardin and Diyarbakır cities during the tour and to reveal the importance of these values in tourism. The scope of the study consists of tour agencies organizing trips to Mardin and Diyarbakır and individuals practicing the profession of guide in these cities. Qualitative method, one of the scientific research methods, was used in the study. 20 travel agencies' Mardin and Diyarbakır tour contents were analyzed. With the snowball sampling method, 6 guides were interviewed through a questionnaire. In line with the data obtained through content analysis and questionnaire; it was concluded that the intangible cultural heritage elements of Mardin city were included in the tour program contents more than Diyarbakır city, but the intangible cultural heritage elements included were not different from each other. In addition, it is concluded that intangible cultural heritage values are included in the tour program contents for commercial purposes, especially traditional handicrafts of the region are included in the tour program contents within the scope of free time activities and souvenirs. In line with the data obtained from the guides, it was concluded that local narratives and stories are generally utilized in Mardin and Diyarbakır, while local music and dance values are more common.